Een groeiende groep melkveehouders kiest ervoor haar melkvee met krachtige kunstverlichting extra te belichten tijdens seizoenen met een kortere zonlichtperiode. Vaak vindt deze belichting plaats in combinatie met een open stal, een vrij nieuw staltype met deels geopende gevels om de natuurlijke belichting en beluchting van het vee te optimaliseren.

Gevolgen

De combinatie van kunstmatige belichting en open gevels kan eenvoudig leiden tot onnodige lichtuitstraling. Onnodige lichtuitstraling in het vrijwel onverlichte buitengebied gedurende de donkere seizoenen is schadelijk voor de fauna en ongewenst voor de mens.

Beleidsontwikkeling

Om onnodige lichtuitstoot in het buitengebied zoveel mogelijk te voorkomen is beleid ontwikkeld, waarbij ook LTO Noord en de Nederlandse Stichting Voor de Verlichtingskunde (NSVV) bij betrokken zijn geweest. Het beleid is verwoord in enkele beleidsregels (hoofdstuk 8.4) zodat voor ondernemers duidelijk is hoe de gemeente zal gaan handelen bij bestaande en nieuwe open stallen met krachtige kunstmatige verlichting.

Het nieuwe beleid in vogelvlucht

Het uitgangspunt van het beleid is, dat het doel dat de agrarische ondernemer nastreeft met de kunstmatige verlichting, gehaald kan blijven worden. Het beleid zet in op het minimaliseren van de lichtuitstoot en het minimaliseren van het energieverbruik. De eisen die het beleid stelt aan nieuwe situaties zijn iets hoger dan die voor bestaande situaties. Zodra de verlichtingsinstallatie van een geoptimaliseerde bestaande situatie of van een nieuwe situatie wordt gewijzigd, wordt ook gesproken van een nieuwe situatie.

Nieuwe situaties

Nieuwe situaties (nieuwe verlichting in bestaande of nieuwe stallen) moeten voortaan door middel van een milieumelding of omgevingsvergunning met professioneel lichtplan worden gemeld. Hiermee dient te worden aangetoond dat de nieuwe situatie kan voldoen aan de vastgestelde doelen voor nieuwe situaties die staan beschreven in de beleidsnotitie. Om deze doelen te kunnen behalen worden voortaan eisen gesteld aan de verlichtingsinstallatie en de hierbij gebruikte technieken. Hoogwaardige technieken die toegepast kunnen worden staan beschreven in de beleidsnotitie. De gekozen combinatie van hoogwaardige technieken moet aantoonbaar leiden tot het behalen van de doelen, waaronder een lichtuitstraling die blijft binnen de vastgestelde maximaal toelaatbare waarden.

Bestaande situaties

Bestaande situaties hebben het aanbod gekregen om te participeren in een uniek optimalisatieproject waarvoor een Provinciale subsidie beschikbaar is gesteld. De gemeente, LTO Noord en de provincie Fryslân hebben in samenwerking met de participerende melkveehouders in 2012 tot 2014 proefondervindelijk alle bestaande situaties geoptimaliseerd met behulp van (vrij) eenvoudig toe te passen hoogwaardige technieken. Met succes is de lichtuitstoot hierbij met gemiddeld 80% verminderd, terwijl het lichtniveau in de stal met 17% is toegenomen. Tytsjerksteradiel is de eerste gemeente in Nederland die de lichtuitstraling van open stallen op deze manier heeft aangepakt.