Biodiversiteit is verscheidenheid van het leven op aarde en belangrijk voor het voortbestaan van dieren en planten, dus ook voor mensen. Door de klimaatverandering neemt de biodiversiteit af.

Op het gebied van biodiversiteit steunen we initiatieven uit de gemeenschap. We zoeken afstemming met de vereniging Noardlike Fryske Wâlden over biodiversiteit en bermen die grenzen aan boerenland. Goede initiatieven ondersteunen wij met advies, arbeid of materiaal. Ook leggen we openbare boomgaarden en pluktuinen aan om de belevingswaarde van het openbare groen te vergroten.

Nestelen de mussen bij u in de heg? Fladderen de vlinders van bloem naar bloem? Heeft u een insectenhotel op uw balkon? Net uw tegels vervangen door groen? Is uw tuin bestendig tegen stortbuien? Dan heeft u misschien wel de meest biodiverse tuin van Tytsjerksteradiel.

Ook in 2023 gaan we weer op zoek naar de meest biodiverse tuin van de gemeente. Dit jaar helpen de winnaars van 2021 en 2022 mee met het uitkiezen van de meest biodiverse tuin. De inzendingen worden op de volgende criteria beoordeeld:

  • Uw tuin heeft een grote diversiteit aan (bloeiende) planten;
  • Vogels, egels en insecten voelen zich prettig in uw tuin of op uw balkon;
  • Er een goede balans is tussen groen, bloemen en bestrating;
  • U gaat slim om met water in uw tuin;
  • De ruimte in uw tuin is goed benut (het formaat van uw tuin maakt niet uit);
  • Uw tuin verrast op een creatieve manier.

De jury heeft 3 tuinen uitgekozen die in aanmerking komen voor de meest biodiverse tuin van Tytsjerksteradiel.

foto uitreiking prijs meest biodiverse tuin
uitreiking prijs 'meest biodiverse tuin' aan Rob van der Rol

Rob van der Rol winnaar 'meest biodiverse tuin'

De tuin van Rob van der Rol uit Burgum is uitgeroepen tot ‘meest biodiverse tuin’ van de gemeente Tytsjerksteradiel. Wethouder Caroline de Pee ging op Internationale Dag van de Biodiversiteit naar de winnaar om de prijs uit te reiken.

De tuin van Rob van der Rol was een aangename verrassing. Midden in een woonwijk ligt een klein natuurgebiedje met veel leven. Het zijn vooral de details waardoor de tuin van Van der Rol is uitgeroepen tot meest biodiversiteit; kattenhaar in de voedersilo voor het bouwen van nesten en takkenrillen voor egels. Daarnaast heeft Van der Rol veel kennis van planten en dieren. Hij weet precies welke planten dieren aantrekken.

Uitslag

Een goede tweede is de tuin van de familie Salverda uit Gytsjerk, Omdat deze zo groot is, is er een variatie aan beplanting en zelfs ruimte voor een vijver en groentetuin. Familie Kieft uit Eastermar eindigde met hun tuin op de derde plaats. Vooral hun oplossingen voor overtollig water en het hergebruik van materialen maken het een duurzame tuin. Alle genomineerden ontvangen het boek ‘Het Bodemvoedselweb’. De winnaar kreeg een waardebon van Kwekerij Kabbes in Sumar.

Tuinbezoek bij Rob van der Rol

Wat een groene oase! De tuin van Rob van der Rol in Burgum is een tuin die meteen in het oog springt als je aankomt. Een klein natuurgebiedje midden in de woonwijk. Het is een afwisselende tuin met verschillende bloeiende bomen, struiken, klimplanten, vaste planten, paddenstoelen en ga zo maar door. Dit alles zorgt voor gigantisch veel leven in deze relatief kleine hoektuin. Rob weet alles te vertellen over de dieren die er leven. Zo heeft hij ongeveer 350 soorten nachtvlinders gespot en zijn er soms wel 9 egels te zien. Overal wordt aan gedacht. Van kattenhaar in de voedersilo voor het bouwen van nesten tot takkenrillen voor de egels.

De tuin beweegt met de natuur mee. Als een plant het niet goed doet en verdwijnt, wordt een nieuwe inheemse plant ervoor terug geplant. Inheemse planten zijn planten die oorspronkelijk in een gebied voorkomen en dus ook het beste bij de insecten en andere dieren passen. Zo heeft hij monnikskap voor de gelduil (nachtvlinder) geplant. Rob ziet duidelijk dat het planten van de juiste (waard)planten in de tuin al snel de dieren aantrekt die erbij horen. De appelboom zorgt bijvoorbeeld voor appelvinkjes en de damastbloem voor het gemarmerd koolmotje. Een hovenier komt er niet aan te pas: “de beestjes binne de hoveniers”. Voor biodiversiteit in de tuin moet je alles meer laten gaan, dan redt de natuur haar wel is zijn boodschap.

biodiverse tuin Rob van der Rol
biodiverse tuin Rob van der Rol
Tuin familie Kieft
biodiverse tuin familie Kieft

Tuinbezoek bij familie Kieft

Een tuin met veel variatie, verborgen midden in het dorp Eastermar. De familie Kieft heeft veel verschillende zithoekjes gecreëerd, verstopt in al het groen; bij de kapschuur, de vijver en de kippen. De tuin was vroeger wel anders. Toen familie Kieft hier kwam wonen was het alleen maar gras en lag de tuin veel lager. Door de lage ligging hadden ze veel problemen met wateroverlast. Hier moesten ze creatief mee omgegaan. Familie Kieft heeft de tuin grotendeels opgehoogd en heeft ook verhoogde borders aangelegd. Verder hebben ze een oud slootje weer open gegraven, grindstroken aangelegd en veel regentonnen zijn geplaatst. Ze proberen het water zoveel mogelijk te laten infiltreren. Het stroompje bij de vijver is een prachtige plek voor vogels om te drinken en badderen.

Sommige planten en bomen komen als stekjes van verschillende plekken en hebben hun eigen verhaal. Door planten te stekken en te ruilen is er veel variatie in de tuin en maken ze anderen blij.  Daarnaast is het hergebruik van materialen ook een belangrijk element in de tuin. De kapschuur is van afvalhout en gevonden dakpannen gemaakt. De ‘balstienen’ die uit de grond komen, zijn weer in de tuin gelegd en vormen schuilplekjes voor insecten en andere kleine diertjes. Ook voor de egel is een mooi plekje gemaakt. Verder is er een groentetuintje met hangende aardbeien die water krijgen via druppelirrigatie.

Tuinbezoek bij familie Salverda

De grote tuin van Johan en Lieske Salverda in Gytsjerk is een heerlijke tuin om van te genieten. Ze wonen hier zo’n 5 jaar en hebben sindsdien al veel veranderd. Ze hebben een vijver aangelegd in het voormalige weilandje naast de tuin. Hier zijn spontaan planten gaan groeien, zoals de gele lis en ook de kikkers zijn hier graag. Ook is er een grote omheinde groentetuin met een klein boomgaardje. Ze eten maar liefst 4 keer per dag groente uit eigen tuin. Lekker gezond! Verspreid over de tuin zijn ook mooie borders die het hele jaar door bloeien. Houtsnippers van eigen gesnoeide takken zijn gebruikt voor paadjes en bodembedekking. Ze hebben veel planten gekregen van andere tuiniers.

Om de vijver heen ligt een gazon waarin veel bloemen bloeien. De paardenbloemen zorgen voor een prachtig geel veld in het voorjaar. De familie Salverda wacht met maaien totdat de paardenbloemen zijn uitgebloeid. Waarbij ze een strook ongemaaid laten voor de insecten. Hierdoor komen er kruiden tot bloei die voedsel bieden voor allerlei beestjes.

Daarnaast gaat de familie Salverda circulair om met de materialen in de tuin. De oude bestrating van de oprit is weer gebruikt voor de randen van de composthopen en paadjes in de groentetuin. Voor de toekomst zouden ze nog graag meer vaste planten willen, zodat ze minder onderhoud hebben en meer tijd hebben om te genieten van hun tuin.

foto-biodiverse-tuin-familie-salverda
biodiverse tuin familie Salverda

Ecologisch groenbeheer - Groenbeleidsplan

In Tytsjerksteradiel doen we op locaties die daarvoor geschikt zijn aan ecologisch groenbeheer. Ecologisch groenbeheer is gericht op het behoud en de ontwikkeling van ecologische waarden. Dit gebeurt onder andere door:

  • aangepast maaibeheer
  • begrazing door schapen
  • aanbrengen van variatie in de begroeiing
  • maken van takkenrillen in bosplantsoen waar het past

Fjildlab Noordoost-Fryslân

Tytsjerksteradiel neemt deel aan het samenwerkingsverband 'Fjildlab Noordoost-Fryslân'(externe link).  Fjildlab Noordoost-Fryslân is een veldlaboratorium voor het versterken van de circulaire economie en een duurzame landbouwsector in Noordoost-Fryslân.

Bijenbeleidsplan Tytsjerksteradiel "Foar en mei de bij"

Het bijenbeleidsplan heeft tot doel van onze gemeente een gebied te maken waar bijen goed kunnen leven. Er is voldoende Voedsel, er zijn voldoende Voortplantingsmogelijkheden en de leefomgeving is Veilig. Kortom: de 3 V’s zijn in orde. Daarnaast zijn inwoners (inclusief agrarische bedrijven) zich bewust van de aanwezigheid van de bij. En doen ze zelf ook een bijdrage in het verbeteren van de leefomstandigheden van de bij. Bijkomend effect is dat ook vlinders en vogels (door vergroten van het aanbod van overige insecten en van bessen) meeprofiteren van de maatregelen ten behoeve van de bij. Dit heeft een bloemrijkere en mooiere gemeente als resultaat.

Bijenpact

Tytsjerksteradiel heeft zich aangesloten bij het bijenpact. Het bijenpact heeft als doel om het leefgebied van bijen te verbeteren en hun voedselaanbod te vergroten, onder andere door het verminderen van het gebruik van pesticiden en het aanleggen van bloemrijke akkerranden. Het bijenpact is een belangrijke stap in de bescherming van bijen en andere bestuivende insecten, die een cruciale rol spelen in het behoud van onze natuurlijke ecosystemen en de voedselproductie.
Het bijenpact is een initiatief van Silence of the bees.

Herstelprogramma Biodiversiteit Fryslân

Wij zijn aangesloten bij het samenwerkingsverband Herstelprogramma Biodiversiteit Fryslân. De ambitie van deze samenwerking is een gezonde en rijke biodiversiteit, met een goede basiskwaliteit natuur en landschap zoals in de Visie Natuerlik Fryslân 2050. Binnen 5 jaar een stabilisering van de biodiversiteit in Fryslân en op langere termijn (2050) een toename. Meer informatie leest u op Biodiversiteit.frl(externe link).

Stichting Steenbreek

De stichting Steenbreek zet zich in voor een groene, klimaatbestendige en gezonde leefomgeving. Hiervoor organiseren zij diverse campagnes om onder andere de biodiversiteit te vergroten. Tytsjerksteradiel is partner van Steenbreek.

Stichting Steenbreek | Samen van verstening naar vergroening(externe link)

Bioferskaat yn Eastermar

De ôfrûne wiken is troch in ploechje Eastermarders de basis lein foar in blom- en krûderiker oansjen fan it doarp: in mienskiplike aksje fan ‘e stichting Rom Paad, Enerzjyk Eastermar, maatskip Atsma en de gemeente Tytsjerksteradiel.

Op in oantal plakken is it ‘Twents Bont’ siedde dat in ferskaat oan streekeigen floara opsmite sil. Dit sied is beskikber stelt troch de gemeente yn ’t ramt fan har duorsumensbelied mei de ferwachting dat it bioferskaat fan planten en ynsekten tanimme sil. Yn it oanbrochte mingsel sit sied fan sawol ien- as twajierrige planten. Sa ha wy der as doarp yn alle gefallen twa jier wille fan. 

It wurdt foar de doarpsgenoaten en toeristen in nijsgjirrige ûnderfining as hja ynienen ferrast wurde mei blommepracht yn ús omjouwing. 

inzaaien met tractor
Bioferskaat Eastermar, inzaaien van de grond
inzaaien van de grond
Bioferskaat Eastermar, ingezaaide grond
ingezaaide grond