Digitale veiligheid

Digitale criminaliteit komt steeds vaker voor. Miljoenen mensen in Nederland worden elk jaar slachtoffer. Denk aan phishing, oplichting via een nepwebshop of een nepbericht van een 'bank'. Ook bedrijven krijgen hiermee te maken: ongeveer 1 op de 5 bedrijven hiervan slachtoffer van digitale criminaliteit.

Op deze pagina leest u wat u als inwoner of ondernemer kunt doen om digitale criminaliteit te herkennen of te voorkomen. We leggen ook uit wat u kunt doen als u toch slachtoffer bent geworden. En wat de gemeente doet om digitale veiligheid te verbeteren. 

Wat is digitale criminaliteit?

Digitale criminaliteit betekent dat criminelen internet of technologie gebruiken om mensen of bedrijven schade toe te brengen. 

Wij maken onderscheid tussen twee soorten digitale criminaliteit: 

Gedigitaliseerde criminaliteit 

Bij deze vorm gebruiken criminelen computers of internet om bestaande vormen van criminaliteit sneller of op grotere schaal te plegen. Denk aan fraude via een nepwebshop, valse betaalverzoeken via WhatsApp, of het stelen van persoonsgegevens via phishingmails. 

Cybercrime 

Cybercrime is een vorm van digitale criminaliteit. Het gaat om misdrijven waarbij criminelen computers, netwerken of andere digitale apparaten gebruiken om in te breken, schade aan te richten of informatie te stelen.

Bij cybercrime is het ICT-systeem zelf het doelwit. Criminelen richten zich dus op computers, servers, websites of andere digitale systemen. Ze proberen bijvoorbeeld in te breken in uw computer, uw gegevens te stelen of een systeem plat te leggen. 

Er zijn verschillende vormen van cybercrime. Hieronder leggen we er een paar uit: 

Inbreken op een computer (hacken) 

Een crimineel probeert zonder toestemming toegang te krijgen tot uw computer of telefoon. Dat noemen we hacken. Het doel is vaak om uw apparaat over te nemen, gegevens te stelen of bestanden te blokkeren. Dit is strafbaar. 

Systeem overbelasten (DDoS-aanval) 

Bij een DDoS-aanval sturen criminelen op hetzelfde moment heel veel dataverkeer naar een website, server of app. Daardoor raakt het systeem overbelast en wordt het traag of helemaal onbereikbaar. Zo kunnen gebruikers er tijdelijk geen gebruik meer van maken. 

Gijzelsoftware (ransomware) 

Ransomware is een vorm van schadelijke software die uw computer of bestanden blokkeert. U kunt dan niet meer bij uw gegevens. De criminelen eisen vaak geld (losgeld) om de blokkade op te heffen. Betaal dit nooit zomaar – vraag altijd eerst hulp. 

Wat kunt u doen als u slachtoffer bent geworden?

Het is belangrijk dat u zich realiseert dat u niet de enige bent. Iedereen kan slachtoffer worden van digitale criminaliteit. Criminelen bedenken steeds weer wat nieuws om mails, appjes of aanbiedingen echt te laten lijken. Daarmee proberen ze mensen op te lichten.

Bent u of is iemand in uw omgeving slachtoffer geworden van digitale criminaliteit? 

Het is belangrijk om dan aangifte of melding te doen bij politie. 

Gaat het om online oplichting of fraude? Dan kunt u dit ook melden bij de Fraudehelpdesk. Bent u geld kwijtgeraakt of heeft u iets overgemaakt na een nepmail of neplink? Neem dan direct contact op met uw bank. Zij kunnen soms de betaling nog stoppen of terugdraaien.

Naast de politie zijn er ook andere organisaties die u kunnen helpen: 

Ook kunt u verdachte situaties bij ons melden via veiligheid@t-diel.nl of via ons meldingsformulier.

Wat kunt u doen om digitale criminaliteit te voorkomen?

U kunt zelf veel doen om te voorkomen dat u slachtoffer wordt van digitale criminaliteit. Met een paar simpele maatregelen maakt u het criminelen een stuk moeilijker: 

  • Gebruik een sterk wachtwoord. 
    Gebruik voor elke website een ander wachtwoord. U kunt ook een zin gebruiken als wachtwoord.
  • Doe updates zodra uw computer of telefoon dat vraagt. 
    Zo werkt alles beter en blijft u beter beschermd tegen problemen.
  • Gebruik een virusscan. 
    Een virusscanner helpt uw computer of telefoon veilig te houden. Zorg dat deze altijd up-to-date is.
  • Maak een back-up. 
    Sla uw belangrijke bestanden op een veilige plek op. Bijvoorbeeld op een usb-stick of harde schijf. Gaat er iets mis? Dan heeft u een kopie.
  • Klik niet zomaar op links. 
    Krijgt u een e-mail of bericht met een link? Klik niet meteen. Kijk eerst goed wie het heeft gestuurd. Twijfelt u? Klik dan niet.
  • Controleer een webshop voor u er iets koopt. 
    Ziet u iets heel goedkoops? Of kent u de webshop niet? Zoek dan eerst naar beoordelingen of een keurmerk. Is het te mooi om waar te zijn? Dan is het dat vaak ook.
  • Let op bij geld verzoeken. 
    Vraagt iemand u om snel geld over te maken? Stop dan even. Bel die persoon of organisatie zelf om te controleren of het klopt.
  • Controleer of uw gegevens zijn gestolen. 
    Op de website Have I Been Pwned of Check je hack van de politie kunt u controleren of uw e-mailadressen of wachtwoorden zijn gelekt of gestolen.
  • Doe een melding van iets verdachts. 
    Ziet u iets raars online? of maakt u zich zorgen om iemand? U kunt anoniem melding doen bij meldpunt Meld Misdaad Anoniem.

Meer weten?

Op de website Veilig Internetten vindt u filmpjes en uitleg over hoe u zich online kunt beschermen. Ook kunt u voor meer informatie de website www.fraudehelpdesk.nl bekijken. 

Wat kunt u als ondernemer doen?

Ransomware, DDoS-aanvallen, phishing of een datalek. De kans is groot dat ook uw bedrijf vroeg of laat te maken krijgt met digitale criminaliteit of een ander digitaal incident. Wat is cybercrime precies? Hoe maakt u het criminelen lastiger? En wat kunt u doen als uw bedrijf slachtoffer is geworden? We geven u tips om uw bedrijf beter te beschermen. Of bekijk het aanbod voor cursussen en sessies. 

Wat doet de gemeente?

  • De gemeente werkt samen met verschillende organisaties om inwoners en ondernemers sterker te maken in de digitale wereld. We willen dat iedereen weet hoe je veilig met internet omgaat en wat je kunt doen tegen online criminaliteit.
  • We besteden extra aandacht aan groepen die vaker slachtoffer worden van digitale criminaliteit. Dit zijn bijvoorbeeld kinderen, jongeren en hun ouders of verzorgers, maar ook senioren en ondernemers. Voor deze groepen is de kans op schade vaak groter, en de gevolgen kunnen groot zijn.
  • Daarom ondersteunen we initiatieven van partners zoals de bibliotheek en andere maatschappelijke organisaties. Zij bieden voorlichting, trainingen of hulp bij vragen over digitaal veilig gedrag. Op scholen stimuleren we het gebruik van lesmateriaal, zodat kinderen al jong leren hoe ze veilig online kunnen zijn.
  • Daarnaast letten we niet alleen op slachtoffers, maar richten we ons ook op mensen die digitale criminaliteit plegen. Binnen de gemeente zelf zorgen we voor veilige systemen en een goede digitale beveiliging. Zo bouwen we samen met onze partners aan een veilige digitale omgeving voor iedereen. 

Digitale weerbaarheid

Een belangrijk onderdeel van onze aanpak is het versterken van de digitale weerbaarheid van kinderen. Zij groeien op met internet en sociale media, maar zijn zich vaak nog niet bewust van de gevaren. Daarom starten we met een speciaal programma voor kinderen uit groep 5 tot en met 8: HackShield - Tytsjerksteradiel |  HackShield Future Cyber Heroes.